ANTRENÖR

TANIM

Okullarda, kulüplerde, üniversitelerde, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı kuruluşlarda ve diğer kuruluşlarda; sporcuların ferdi veya toplu olarak, ihtisasları dâhilindeki her türlü spor faaliyetlerinde, sportmenlik anlayışı içinde, uluslararası kural ve tekniklere uygun olarak eğitilmesini sağlayan, sporun esaslarını, teknik prensiplerini ve kurallarını öğreten ve alanındaki gelişmeleri takip eden kişidir.

GÖREVLER

Antrenörlerin en önemli görevi, sporcuların fizyolojik ve psikolojik kapasitesini sporda en yüksek verimi elde etmek için yönlendirmek, kapasitelerini geliştirici teknikler uygulayarak sporcuları en iyi şekilde yetiştirmektir. Ayrıca;

•Uluslararası kural, teknik ve gelişmeleri yakından takip eder ve bu konularda sporcuları bilgilendirir,

•Günlük, haftalık, aylık ve yıllık çalışma programları hazırlar ve uygular,

•Spor karşılaşmalarına, sporcuların götürülüp getirilmesini sağlar,

•Sporculara verilen spor malzemeleri, spor araç ve gereçlerinin takip ve kontrolünü yapar ve yaptırır,

•Branşı ile ilgili spor dalında; eğitici video, bant, kitap, dergi vb. eğitim araç ve gereçleriyle ilgili araştırma yapar, temin eder ve uygulamalı olarak yararlanır,

•Branşı ile ilgili kurs, seminer ve diğer eğitim faaliyetlerine katılır,

•Sporcuların sağlık ve psikolojik kontrollerinin periyodik olarak yapılmasını sağlar,

•Sporcuların gelişimi için gerekli olan beslenme ve diyet programları hazırlar veya hazırlatır ve bu konularda bilinçlenmelerini sağlar.

•Sporcuların dayanıklılık, hız, çabukluk ve kondisyonlarını arttırıcı; koşu, yürüyüş ve diğer çalışmaları yaptırır, 

•Sporcuları teknik, taktik, fizik-kondisyon ve psikolojik olarak karşılaşmalara hazırlar,

•Antrenmanlarda, soyunma odalarında, karşılaşma öncesinde ve sırasında yapılacak müsabakanın taktiğini uygulatır, teorik ve pratik olarak uygulanacak mücadele biçimini göstererek, yapılan hataları ve sporcuların zayıf yönlerini tespit ederek giderilmesini sağlar,

•Rakip ekiplerin gücünü, oyun stratejilerini öğrenerek, hazırlıklarını bunlara göre yapar, sporculara oyun stratejisini açıklar, gerektiğinde sporcuları kampa alır,

•Sporcuların her türlü sorunları ile ilgilenerek, sağlık durumlarını, özel yaşamlarını, izinlerini takip eder,

•Sporcuların devam ve form durumlarını takip ederek, form düşüklüğü gösteren sporcularla özel ilgilenir, onlara özel çalışma programları hazırlar, gerektiğinde kadro dışı bırakarak cezalandırır,

•Sosyal ve kültürel aktivitelerle sporcuların moral seviyelerini ve canlılıklarını yüksek tutmaya çalışır,

•Sporun türüne göre karşılaşma öncesi takımı açıklar; karşılaşma öncesinde, devre arasında, molalarda ve karşılaşma esnasında, gerekli direktifleri verir, oyun sistemini açıklar ve gerektiğinde değişiklikler yapar, oyuncu değiştirir,   

•Sporun türüne göre teknik direktörlerle, kulüp yöneticileriyle, idari kadrolarla ve diğer ilgili kişilerle sporcular arasındaki diyalogu sağlar ve çıkan sorunları çözer.

KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN

•Spor kıyafetleri (eşofman, şort, tişört vb.)

•Spor ayakkabıları,

•Yağmurluk, rüzgârlık,

•Kronometre, saat, düdük, 

•Kırtasiye malzemeleri (kâğıt, kalem, defter vb.),

•TV, video, kasetler, bilgisayar ve ilgili bilgisayar programları,

•Sporun türüne göre çalışma aletleri, kondisyon aletleri, ağırlıklar, oyun topları, çeşitli araç ve gereçler.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Antrenörler öncelikle sporu ve sporcuyu sevmelidirler, başarılı olabilmeleri için sporun belli bir alanında yetenekli olmaları gerekir. Seyahat etmekten, değişik insanlarla tanışıp yeni yerler görmekten hoşlananlar için antrenörlük uygun bir meslektir. Antrenör olacak kişilerin, görevlerini yerine getirmeye engel, bedensel eksiklikleri, sağlık sorunları olmaması gerekir. Bu alanda çalışan insanlar bir anlamda eğitimci olarak görev yaptıkları için, insanlarla iyi iletişim kurabilmek, sabırlı ve dayanıklı olabilmek bu meslekte başarıyı arttırıcı faktörlerdir. İnsanları seven, çabuk iletişim kurabilen, düşüncelerini rahatlıkla aktarabilen, kurallara uymayı ilke haline getiren, tutarlı, uyumlu, güvenilir, otoriter ve bir gurubu yönetebilecek özelliklere sahip kişiler bu meslekte başarılı ve mutlu olabilirler. Antrenörlerin sürekli yeniliklere açık bir kişiliğe sahip olması gerekir. Antrenörlerin, branşları ile ilgili spor dalındaki gelişmeleri, yenilikleri, uluslararası kurallardaki değişiklikleri takip edecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olması gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Antrenörlerin çalışma ortamları ve koşulları spor türlerine göre farklılık göstermektedir. Genelde antrenörler; açık, kapalı, toprak, çim sahalarda, kapalı spor salonlarında, diğer özel yapılmış spor alanlarında ve soyunma odalarında görev yaparlar. Bu meslek genelde ayakta yürütülür ve yorucudur. Antrenmanlar sırasında yürüme, koşma, eğilme, çömelme, dönme, uzanma gibi fiziksel hareketleri sıkça yaptıkları için, burkulma, incinme, kırılma, kanama ve çarpışma gibi kazalara maruz kalabilirler. Antrenörler spor türüne göre çeşitli güç şartlarda (kar, yağmur, çamur, soğuk, sıcak gibi şartlarda), gürültülü ortamlarda görev yaparlar. Çalışma zamanları sporun türüne göre farklılık gösterir. Gece (aydınlatılmış alanlarda), gündüz, haftanın değişik günlerinde ve yılın değişik aylarında görev yaparlar. Antrenörler sporun türüne göre; sporcular, meslektaşları, teknik direktörler, hakemler, antrenör yardımcıları, monitörler, masörler, malzemeciler, sağlık personeli, kulüp yöneticileri, idareciler ve diğer yetkili personelle, federasyon yetkilileri ile iletişim içindedir.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi; Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde açılan “Antrenör Yetiştirme Kursları”nda verilir. Antrenör yetiştirme kurslarının verildiği iller; her yıl federasyonlar, gençlik ve spor il müdürlükleri, sporla ilgili diğer kamu ve özel kurum ve kuruluşların birlikte belirlediği ihtiyaç ve istekleri doğrultusunda Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından tespit edilir. Mesleğin eğitimi ayrıca; Üniversitelerin Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulları, “Antrenörlük Eğitimi” programlarında verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Yüksek öğretim kurumlarında bu mesleğin eğitimini alabilmek için, Yükseköğretime giriş sınavında yeterli puan almak, üniversitelerin kendi bünyelerinde yaptıkları özel yetenek sınavlarında başarılı olmak gerekmektedir. Özel yetenek sınavlarında; kişilerin spor becerileri, yetenekleri, teknikleri, hız, çabukluk, güç, performans gibi özellikleri ölçülmektedir. Bu ölçme ve değerlendirme işlemleri; koşu, uzun atlama, gülle atma gibi atletizm dallarında, jimnastik hareketleriyle, topla ve diğer aletlerle yaptırılan hareketlerle eleme şeklinde yapılmaktadır.

Gençlik ve Spor Müdürlükleri bünyesinde açılan antrenörlük kurslarına katılmak için herhangi bir sınav söz konusu değildir.  Fakat bu kursa katılmak isteyenlerde aşağıdaki şartlar aranmaktadır;

•En az lise veya dengi okul mezunu olmak, (Bütün kademeler için geçerli olup, Milli sporcularda tahsil şartı aranmaz.)

•Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile malul, engelli spor branşlarında ise yalnızca görme ve zihinsel engelli olmamak

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Yüksek öğretim kurumlarının antrenörlük eğitimi programlarında eğitim süresi 4 yıldır.

Antrenör yetiştirme kurslarının süresi

I.Kademe 94 saat

II.Kademe 130 saat

III.Kademe 125 saat

IV.Kademe 157 saat zorunlu, 80 saat seçmeli

V.Kademe 95 saat seçmeli zorunlu, 80 saat seçmelidir

Kurs süresince temel ve özel eğitim programları uygulanır. Kurs sonunda temel ve özel eğitim programlarında yer alan derslerden yazılı, sözlü ve uygulamalı olarak sınav yapılmaktadır.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA

Antrenörlük eğitimini yüksek öğretim kurumlarında başarı ile tamamlayanlar “Lisans Diploması” verilmektedir. Göreve başladıklarında ise Gençlik ve Spor İl Müdürlükleri’nden “Antrenörlük Lisansı” alırlar. Antrenör yetiştirme kurslarına devam ederek sınavları başarı ile geçenler ise antrenörlük belgesi alırlar. Bu belgeyi alanlar antrenör olarak göreve başladıklarında Spor İl Müdürlükleri’nden “Antrenörlük” lisansı alırlar. Bu lisanslar her yıl vize edilerek yenilenmektedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Antrenörler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı İl ve İlçe Müdürlüklerinde kadrolu olarak, özel ve resmi okullarda, özel ve resmi kurum ve kuruluşlara bağlı spor kulüplerinde, amatör ve profesyonel liglerdeki spor kulüplerinde, üniversitelerde, sporcu eğitim merkezlerinde, özel spor kurslarında; sözleşmeli, kadrolu veya fahri antrenör olarak amatör veya profesyonel statüde görev alabilmektedirler. Günümüzde spora olan ilginin artması ile birlikte antrenörlük mesleği de cazip ve aranan bir meslek haline gelmiştir.

EĞİTİM SÜRESİNCE KAZANÇ

Antrenörlük eğitimini;

•Yükseköğretim kurumlarında alanlar; eğitim süresince Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun sağladığı harç kredisi, öğrenim kredisi ve yurt imkânlarından yararlanabilirler. Ayrıca özel ve kamu kurum ve kuruluşlarının sağladığı burs ve yurt imkânlarından yararlanabilirler.

•Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde açılan antrenör yetiştirme kurslarında meslek eğitimi alanlar; kursa katılmak için herhangi bir ücret ödemezler, kurs süresince herhangi bir kazanç da elde edemezler.

EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

Sporun türüne, antrenörün sözleşmeli, kadrolu, fahri olarak, amatör ya da profesyonel olarak çalışmasına, antrenörün başarısına, tecrübesine, çalıştığı kulübün büyüklüğüne, amatör yada profesyonel liglerde olmasına göre değişmektedir. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak kadrolu çalışanlar 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre maaş alırlar. Yine aynı bünyede fahri ya da sözleşmeli çalışan antrenörler ise daha düşük ücretle çalışmaktadır. Spor kulüplerinde ve diğer kuruluşlarda çalışan antrenörler yaptıkları anlaşmalara göre ücret alırlar. Bazı spor dallarında, profesyonel kulüplerde başarısını ispatlamış antrenörler astronomik ücretlerle çalışmakta hatta yüklü transfer ücretleri almaktadırlar.

MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME

I.kademe temel çalıştırıcı (monitör) lisansına sahip ve en az 1 yıl üst kademe antrenörün yanında çalıştıklarında 2.kademe antrenörlük kurslarına devam ederek (Spor İl Müdürlüklerinde) II. Kademe (Antrenör) olabilirler.

II. kademe antrenör lisansına sahip ve II. kademede en az 2 yıl çalışmış olduğunu belgeleyen ve bu süre içerisinde sporla ilgili en az 2 seminer gören III. Kademe kurslarına devam ederek (Spor İl Müdürlüklerinde) “Kıdemli Antrenör”  olarak ilerleme kaydederler ve büyükler kategorisinde de görev olabilirler.

III. kademe antrenör lisansına sahip ve III. kademede en az 3 yıl çalışmış olduğunu belgeleyen ve bu süre içerisinde sporla ilgili en az 3 seminer görmüş IV. Kademe (Baş antrenör) kurslarına devam ederek Baş antrenör olabilirler.

IV. kademe antrenör lisansına sahip ve IV. kademede en az iki yıl çalışmış olduğunu belgeleyen ve bu süre içerisinde sporla ilgili en az beş bilimsel spor aktivitesi görmüş V. Kademe kurslarına devam ederek Teknik Direktör olabilirler.

Üniversitelerin beden eğitimi veya spor eğitimi veren yüksek öğrenim kurumlarından mezun olanların kademeler itibariyle aşağıda belirtilen bentlerden yalnızca bir branşta olmak şartıyla talep ettikleri spor dalında antrenör belgesi alabilmesi için;

•Üniversitelerin beden eğitimi veya spor eğitimi veren yüksek öğrenim kurumlarından mezun olup, herhangi bir spor dalında ihtisas eğitimi almayan ancak bir spor dalında ağırlıklı olarak seçmeli eğitim alanlara, o dalda I. Kademe (Yardımcı Antrenör) belgesi,

•Üniversitelerin beden eğitimi veya spor eğitimi veren yüksek öğrenim kurumlarından mezun olanlardan eğitim gördükleri ihtisas dersi ile ilgili olarak durumlarını belgelemeleri şartıyla uzmanlık (ihtisas) spor dalında II. Kademe (Antrenör) belgesi,

•Üniversitelerin beden eğitimi veya spor eğitimi veren yüksek öğrenim kurumlarının antrenör eğitimi bölümü mezunlarına III. Kademe (Kıdemli Antrenör) belgesi, III. Kademe (Kıdemli Antrenör) belgesini aldıktan sonra üç yıl boyunca antrenörlük yaptığını ve ilgili spor dalında en az iki seminere katıldığını belgeleyenlere, başvurusu halinde doğrudan IV. Kademe (Baş antrenör) belgesi verilmektedir.

EK BİLGİLER

Üniversitelerin beden eğitimi veya spor eğitimi veren yüksek öğrenim kurumlarından mezun olanlar, antrenörlük kurslarına katılmadan Antrenör Eğitimi Yönetmeliği gereği mezun oldukları bölüme ve uzmanlık ya da seçmeli olarak aldıkları derslere göre Spor Eğitimi Dairesi Başkanlığına başvurarak yalnız bir branştan belge alabilirler. Belge alınması istenen spor branşının uzmanlık ya da seçmeli ders olarak kişinin transkriptinde resmi olarak belirtilmesi gereklidir. Her ikisi de belirtilmiş ise sadece uzmanlık alanından alınması gerekmektedir.

Antrenörler her spor dalında 5 kademe olmak üzere aşağıdaki isimlerde sınıflandırılır;

 I. Kademe , (Yardımcı Antrenör)

 II. Kademe, (Antrenör)

III. Kademe, (Kıdemli Antrenör)

IV. Kademe, (Baş antrenör)

 V. Kademe. (Teknik Direktör)