AYAKKABI ÜRETİMİ TEKNİSYENİ

TANIM

Teknolojik gelişmelere ve modaya uygun olarak çeşitli malzemelerden (doğal deri, suni deri, kadife, keten vb.) ayakkabının belirli modellerini geliştiren, kalıplarını hazırlayan ve üretimin diğer aşamalarını düzenleyerek üretimde bulunan kişidir.

GÖREVLER

•Değişik yaş ve cinsiyetteki kişiler için model belirleyerek kalıp çıkarır,

•Üretilecek ayakkabıya uygun malzemeyi seçer, (deri, keten, kadife vb.)

•Kullanılacak malzemeyi, astarını keser, malzemeyi ve astarı birbirine diker,

•Sayayı kalıba monte eder, dikiş kanalı açar, ökçeleri yapar, takar,

•Gerekli boya işinden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak bağ ve tokasını takar,

•Üretim sırasındaki işin kalitesini denetler.

•Bir ayakkabı fabrikasında çalışan teknisyen bu aşamaların birinde çalışarak ustalaşabilir.

KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN

•Doğal deri, suni deri, kadife, keten vb.,

•Yapıştırıcılar ve boya maddeleri,

•Kesim bıçağı, masat, aksesuarlar,

•Makas, dikiş iğnesi, sayacı bıçağı, freze bıçağı, zımparalar, ön monta, arka monta,

•Tablalı ve sütunlu saya makinesi, zımparalı freze makinesi, kalıp çıkartma makinesi, gerdirme makinesi,

•Kesim presi, taban yapıştırma presi (havle),

•Çekiç, örs, danalya (pense), falçata (bıçak), limaki (eğe), kerpeten, kanca, fora kaşığı,

•Kıvırma ve yapıştırma makinesi, ön ve arka monta makinesi, şoklama makinesi, kapsül basma, şerit kesme ve kıvırma, ökçe çakma, buharlı fırın, pistorizma, fort ve bombe takma makineleri, mekanik ve otomatik pantograt veya CAD-CAM, buhar makinesi, ütü makinesi (finisaj için).

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

•El ve parmaklarında herhangi bir özrü olmayan, el ve parmaklarını eşgüdümle kullanabilen,

•Yeniliklere ilgi duyan,

•Şekil ilişkilerini görebilen,

•Ekip çalışması becerisine sahip,

•Renk ve şekil algılama yeteneği gelişmiş,

•Göz, el ve ayaklarına aynı anda dikkatli ve uyumlu kullanabilen,

•Toz, gürültü ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan,

•Yaratıcı,

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Ayakkabı Teknisyenleri, genellikle ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde, kapalı ortamlarda çalışırlar. Ortam gürültülü, yoğun deri kokusu,  kimyasal madde ve ilaç kokuları içerir. Kullanılan kimyasal maddeler ve ortam akciğer rahatsızlıkları (astım, bronşit vb.), sağırlık ve cilt hastalıklarına neden olabilir. Çalışma esnasında yapılan işin özelliğine göre uygun kişisel koruyucu donanım kullanır. Çalışırken yöneticilerle, işçilerle ve meslektaşlarıyla iletişim halindedirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumlarının Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi alanı,  “Ayakkabı Üretimi Teknisyenliği” dalında verilmektedir. Ayrıca yeterli sayıda müracaat olması durumunda mesleki eğitim merkezlerinde de “Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi” alanı “Ayakkabı Üretimi” dalında mesleğin eğitimi verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

•Ortaokulu tamamlamış olmak,

•Milli Eğitim Bakanlığınca okul türlerine ve alan/dala göre belirlenen giriş koşullarını taşımak.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

•Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.  

•Ortak genel kültür dersleri 9. sınıfta verilmekte olup yıl sonunda öğrenci alanını belirler.

•Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10. sınıfta verilmektedir.

•10. sınıfın sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî kapasitesi ile öğrencilerin ilgi ve istekleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılmaktadır.

•Dala ait yeterlikleri içeren dersler 11. ve 12. sınıfta verilmektedir.

•Mesleki eğitim, okulda teorik/uygulamalı, işletme ve atölye ortamlarında ise uygulamalı olarak verilmektedir.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA

Meslek eğitimini bitirenler meslek lisesi diploması verilmektedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri ile ayakkabı fabrikalarıdır. Bunun yanında kişi kendi iş yerini de açabilir. Sektörde modern araç ve gereçlerin kullanılması eleman ihtiyacını azaltmaktadır. Ancak yetişmiş nitelikli meslek mensupları her zaman iş bulabilmektedirler. Yeterli sermaye ve deneyime sahip meslek mensupları kendi işyerlerini açabilirler.

EĞİTİM SÜRESİNCE KAZANÇ

3308 sayılı “Mesleki Eğitim Kanunu” gereğince, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin net %15 veya %30’undan az olmamak üzere ücret verilir. Eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır. Öğrenciler, mesleki eğitim yaptıkları işletmelerin sosyal imkânlarından faydalanır.

EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

Eğitimini tamamlayıp işe başlayan meslek mensupları ilk etapta asgari ücretten iş bulurlar. Tecrübe kazandıktan sonra işletmenin yapısı, sendika durumu ve kendi pozisyonuna göre kazançları tespit edilir. Kendi işletmelerini açanların kazancı ise aldıkları siparişe göre değişkendir.

MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME

Meslek liselerinin Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi alanı, Ayakkabı Üretimi dalından mezun olanlar istedikleri takdirde ÖSYS Kılavuzunda belirtilen ön lisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Ayrıca mezunlar, yükseköğretime giriş sınavlarında başarılı oldukları takdirde, ÖSYS kılavuzunda belirtilen programlara yerleştirilebilirler.

İŞ HAYATINDA İLERLEME

İşletmelerde işe başlayanlar belirli bir deneyimden sonra, işletmenin büyüklüğüne ve yapısına göre bant şefi, modelist, kalite kontrol şefi ve üretim müdürü gibi görevlere gelebilirler.