EL DOKUMA TEKNİSYENİ

TANIM

Alınan iş talimatı doğrultusunda malzemeleri belirleyen, temin eden, ipleri boyayan, tezgâha veya kartlara çözgü iplikleri takarak dokuma yapan, dokuma üzerindeki hataları tespit eden, kopan iplikleri düğümleyen kişidir.

GÖREVLER

•İş talimatı doğrultusunda malzemeleri belirler,

•İş organizasyonu yapar,

•Kilim çeşitlerini tanır ve dokur,

•Çarpana, Kirkitli ve Mekikli dokuma yapar,

•Yöresel bezleri dokur,

•Dokuma iplerini boyar,

•Çözgü hazırlar

•Tezgâha çözgü ipliklerini takarak dokuma yapar,

•Dokuma üzerindeki hataları tespit eder,

•Dokumayı başlatır ve bitirir,

•Tezgâhın bakımını yapar,

•Dokuma örgü şeması hazırlar,  

•Boşalan mekik içine atkı ipliği bobinleri yerleştirir veya boş mekiği, daha önceden hazırladığı yedek mekik ile değiştirir,

•Dokuma tezgâhını hazırlar, iplikleri takar, ayarını yapar ve çalıştırır,

•Dokuma tezgâhının temizlik ve bakım işlerini yapar veya yaptırır,

•Dokunacak kumaşın desen kartlarını hazırlar,

•Dokunan kumaşların, istenilen uzunluğa gelip gelmediğini numaratörden kontrol eder,

•İşi bittikten sonra bir sonraki vardiya çalışanlarına bilgi verir,

•Kopan iplikleri bağlar ve dokumanın hatasız olarak yürütülmesini sağlar,

•İstenilen uzunluğa gelen kumaşı, tezgâhın çalışmasını durdurarak tezgâhtan çıkartır.

KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN

•Kilim tezgâhı, Çarpana kartları, Mekikli Dokuma tezgâhı, Kirkit, Ayarlı makas, Düz makas,

•Dokuma örgü şeması, Atkı iplikleri, Bıçak,

•Bitkisel, hayvansal ve kimyasal liflerden elde edilmiş iplikler (pamuk, floş, yün, ipek)

•Çözgü iplikleri, kök boya, Kirkitli dokuma, Desen kartları, Milimetrik kâğıt,

•Tarak, Masura, Tarak tığı, Atkı iplikleri, Mekik, Desen kâğıtları,

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

•Ellerini, gözlerini ve ayaklarını eş güdümle kullanabilen,

•Ellerini ve parmaklarını ustalıkla kullanabilen,

•Yaratıcı ve estetik değerlendirme gücüne sahip olan,

•Zamanı kullanmayı bilen,

•Detaylara özen gösterebilen,

•İş birliği yapabilen, grup çalışmasında bulunabilen,

•Dikkatli ve sabırlı,

•Renkleri ayırt edebilen ve renk uyumunu bilen,

•Ayakta, eğilerek ve gürültülü ortamlarda çalışabilecek kadar dayanıklı,

•Pratik çözümler üretebilen,

•Gözleri iyi görebilen,

•Şekiller arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları görebilen,

•Şekil ve uzay ilişkilerini görebilen,

•Estetik görüş sahibi,

•Bir nesneyi tasarlama ve çizim yeteneğine sahip,

•Yeniliklere açık,

•Ayrıntılara dikkat eden,

•Yeteneğini sürekli geliştiren, yaratıcı, sabırlı, eleştiriye açık, hoşgörülü

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

El Dokuma Teknisyeni, tekstil fabrikalarında ve dokuma atölyelerinde çalışırlar. Çalışma ortamı gürültülü ve yeterli havalandırma teşkilatı olmayan işyerleri lif tozludur. Bunun için çalışanlar önlük giyerler. Kişi sağlığı açısından maske takmaları önerilir. İş genellikle ayakta yürütülür. Çalışma saatleri düzenlidir. Kişi bağımsız bir iş yeri açarsa çalışma saatlerini kendisi düzenleyebilir. Çalışma ortamı birinci derecede malzeme ve makinelerle ilgilidir. Malzeme ve makinelerin bulunduğu donanımlı atölye ortamında çalışırken boya aprecilerle, Müşterilerle, İşyerinde çalışan diğer personelle, Tekstil Teknikeri ve Tekstil Mühendisleriyle, iletişimde içindedirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Millî Eğitim Bakanlığına bağlı mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumlarının El sanatları Teknolojisi Alanında yer alan “El Dokuma” dalında eğitim verilmektedir. Ayrıca, yeterli sayıda müracaat olması durumunda mesleki eğitim merkezlerinde de “El sanatları Teknolojisi” alanı “El Dokuma” dalında verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

•Ortaokulu tamamlamış olmak,

•Milli Eğitim Bakanlığınca okul türlerine ve alan/dala göre belirlenen giriş koşullarını taşımak

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

•Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.  

•Ortak genel kültür dersleri 9. sınıfta verilmekte olup yıl sonunda öğrenci alanını belirler.

•Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10. sınıfta verilmektedir.

•10. sınıfın sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî kapasitesi ile öğrencilerin ilgi ve istekleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılmaktadır.

•Dala ait yeterlikleri içeren dersler 11. ve 12. sınıfta verilmektedir.

•Mesleki eğitim, okulda teorik/uygulamalı, işletme ve atölye ortamlarında ise uygulamalı olarak verilmektedir.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA

Meslek eğitimini bitirenlere meslek lisesi diploması verilmektedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Mezun olan öğrenciler, yeterlilikler doğrultusunda; dokuma fabrikaları, dokuma ve boya atölyeleri, halı deseni hazırlayan işletmeler, turistik ve hediyelik eşya üretimi yapan işletmeler, El halısı dokuyan atölyeler, Sanayi nakışı yapan işletmeler, desen üretimi yapan işletmeler, lazerle aplike kesen firmalar, çeyiz yapan işletmeler, el nakışı üretimi yapan atölyeler, makine nakışı üretimi yapan atölyeler, Moda evleri, Brode deseni hazırlayan firmalar, Brode nakışı yapan firmalar, Perdeciler, Yorgancılar, döşemeciler, mefruşat mağazaları, ev tekstili işletmeleri ile kendi işyerinde veya evinlerinde çalışabilirler.

Bu meslekte iş bulma olanakları, İzmir, İstanbul, Bursa, Uşak, Bilecik, Adana, Gaziantep, Kahramanmaraş, Denizli Manisa, Konya ve Kayseri illerinde oldukça fazladır. Özelleştirme nedeni ile kamu kurumlarında bu meslek elemanlarının iş bulma olanağı kalmamıştır. Kamu sektöründen çok özel sektörde iş bulma olanakları daha fazladır. Ayrıca ülkemizde oldukça gelişmiş olan tekstil sanayisinde meslek elemanlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

EĞİTİM SÜRESİNCE KAZANÇ

3308 sayılı “Mesleki Eğitim Kanunu” gereğince, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin net %15 veya %30’undan az olmamak üzere ücret verilir. Eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır. Öğrenciler, mesleki eğitim yaptıkları işletmelerin sosyal imkânlarından faydalanır.

EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

El Dokuma Teknisyeni olarak işe ilk başlanıldığında, asgari ücret seviyesinde bir kazanç elde edilmektedir. Bu kazançta, deneyime, işteki performans ve pozisyona,  çalışılan yerin yapısı ve büyüklüğüne göre 2-3 kat artış olabilmektedir.

MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME

Meslek liselerinin El Sanatları Teknolojisi alanı El Dokuma Teknisyenliği dalından mezun olanlar istedikleri takdirde ÖSYS kılavuzunda belirtilen ön lisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Ayrıca mezunlar, yükseköğretime giriş sınavlarında başarılı oldukları takdirde, ÖSYS kılavuzunda belirtilen programlara yerleştirilebilirler. Ustalık belgesine sahip olanlar mesleki eğitim merkezlerinde düzenlenen İş Pedagojisi kursuna katılıp başarılı olmaları durumunda Usta Öğreticilik belgesine sahip olurlar.