ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSİ

TANIM

Her türlü enerjinin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde üretilmesi, tüketiciye sunulması ve ekonomik olarak kullanılması süreçlerini planlayan, projelendiren, uygulayan ve bu konuda strateji geliştiren kişidir.

GÖREVLER

•Enerji kaynaklarının bütün çeşitlerinin tanımlanması, üretimi, işletilmesi, iletimi, dağıtımı, tüketimi aşamalarında görev alır,

•Temiz ve tükenmez enerji kaynaklarının ekolojik ve mali açıdan önemi dolayısıyla çalışmalar yürütür.

•Yakıt hücreleri, yenilenebilir enerji kaynakları, enerji tasarrufu, endüstriyel kurutma, dondurma sistemleri ve ısı alanlarında çalışmalar yapar,

•Üreticinin yükünü azaltmak amacıyla enerji tasarrufu, enerji üretiminde verimliliğin artırılması, enerji imkânlarının iyileştirilmesi amacıyla enerji analizi alanında danışmanlık yapar,

•Ayrıca ülkemizin enerji stratejisi ve politikalarının belirlenmesine katkıda bulunur,

KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN

•Birinci sınıf; elektrik üretim santrali (jeneratör)

•İkinci sınıf; güneş pilleri, rüzgâr tribünleri   

•Üçüncü sınıf; yakıt pilleri

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

•Genel akademik yeteneğe sahip,

•Matematik, fizik ve kimya alanlarına ilgili ve yetenekli,

•Sistemli ve disiplinli çalışma alışkanlığına sahip,

•Çevre sorunlarına karşı duyarlı,

•Analitik düşünme ve problem çözme yeteneği olan,

•Yaratıcı, sorgulayıcı, liderlik vasfı bulunan,

•Dikkatli ve sorumluluk sahibi,

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Çalışma yerlerinde gürültü, radyasyon ve ani ısı değişiklikleri bulunabilir. Yine işin tehlikeleri arasında yakıcı, patlayıcı maddeler bulunması ve elektrik çarpması ihtimali sayılabilir. Çalışırken genellikle meslektaşları, diğer çalışanlar ve müşteriler ile iletişim içindedirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi üniversitelerin Mühendislik Fakültesi “Enerji Sistemleri Mühendisliği” bölümünde verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

•Lise veya dengi okul mezunu olmak,

•ÖSYS kılavuzunda belirtilen şartları taşımak

•Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programlarının; Dikey Geçiş Sınavı (DGS) kılavuzunda belirtilen bölümlerinden mezun olanlar, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde “Enerji Sistemleri Mühendisliği”,  lisans programına dikey geçiş yapabilirler. 

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Eğitimin süresi 1 yılı İngilizce hazırlık sınıfı olmak üzere toplam 5 yıldır. Eğitim süresince mesleki dersler ağırlıklı olarak verilmektedir. Başarılı olan öğrencilerin çift ana dal ve yan dal yapma imkânı da bulunmaktadır.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA

Eğitimi başarı ile tamamlayanlara “Enerji Sistemleri Mühendisi” lisans diploması verilmektedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Günümüzde enerji kullanımında güvenlik, ekonomiklilik ve çevre dostu olma gibi özellikler hedef olarak alınmaktadır. Dünyanın mevcut durumdaki fosil yakıta dayalı enerji sistemi yukarıda belirtilen hedefleri tam olarak sağlamamaktadır. Bu enerji sistemlerini etkin olarak yönetmek için de, bilgili ve lider enerji sistemleri mühendislerine ihtiyaç olacaktır. Enerji Sistemleri Mühendisleri, enerji üretimi, dağıtımı ve kullanılması alanlarında tasarımcı ya da uygulayıcı olarak çok geniş iş alanları bulacaklardır. 

Hem özel sektörde hem de kamuda bulunan işyerlerinde çalışabilecekleri gibi çalışmalarını bağımsız olarak da sürdürebilirler. Kamuda başta Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı olmak üzere, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ), Elektrik İletim A.Ş. (EİAŞ), Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Elektrik Ticaret A.Ş.,(TETAŞ), Elektrik Dağıtım A.Ş.(TEDAŞ), Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİEİ), Devlet Su İşleri (DSİ), Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Türk Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve Hazine Müsteşarlığı gibi kurumlardır. Özel Sektörde konuya ilişkin yürürlüğe konulan yasal mevzuatla birlikte enerji (petrol, doğalgaz, elektrik, rüzgâr, güneş ve bioenerji gibi.) alanında çoğunluğu yabancı ortaklı olmak üzere birçok şirket kurularak bu sektördeki faaliyetlerine başlamışlardır. Bu şirketlerde çalışacak öncelikli insan kaynağını ise Enerji Sistem Mühendislerinin oluşturacağı kaçınılmaz gözükmektedir. Özel sektörde sanayi ve endüstrinin geliştiği yerlerde daha rahat iş bulunabilir. Bunun dışında bugünlerde pek çok kuruluş biyoenerji, jeotermal, rüzgâr ve hidrolik enerji santralleri konusunda yatırım yapmaktadır. Önümüzdeki yıllarda ise nükleer enerji santrallerinin yapımlarının gerçekleştirilmesi ile bu güne kadar kullanılmamış olan bor gibi diğer enerji kaynaklarının devreye girmesi beklenmektedir. Tüm bu alanlarda Ar-Ge düzeyinden başlayarak enerji dağıtımının en ekonomik şekilde gerçekleştirilmesine kadar her düzeyde enerji sistemleri mühendislerine gerek olacaktır. Bunlara ayrıca Türkiye'nin kuzey-güney ve doğu-batı yönlerinde enerji koridoru olmasından dolayı yapılacak çalışmalarda görev alacak Enerji Sistemleri Mühendislerini eklemek mümkündür. Mezunların yurt içinde olduğu gibi, yurt dışında da benzer taleplerle karşılaşacağı beklenmektedir. Bağımsız çalışanlar ise enerji sektörüne danışmanlık, müşavirlik yapabilir, proje üretebilirler. Yurt içinde yabancı sermayeli şirketlerde proje mühendisleri olarak da görev alabilmektedirler.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca onaylanan eğitim kurumlarından eğitim alıp, eğitim sonunda “Eğitim Katılma Belgesi” ile Bakanlıkça açılan İş Güvenliği Uzmanlığı Sınavında 70 ve üzeri puan alanlar İş Güvenliği Uzmanı Belgesi almaya hak kazanarak, İş Güvenliği Uzmanı olarak da çalışabilirler.

EĞİTİM SÜRESİNCE KAZANÇ

Eğitim sırasında staj zorunluluğu (2.sınıftan itibaren 20’şer gün olmak üzere toplamda 60 iş günü) bulunduğundan staj süresince öğrencilere işletmeler kendi ücret politikalarıyla tespit edilen miktarda ücret ödemektedirler. Ayrıca çeşitli kurum ve kuruluşlardan burs alınabilmektedir.

EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

Eğitim sonrası çalışılan yer, tecrübe vb. durumlara göre kazanç durumu değişiklik göstermekle birlikte, ilk işe girişte elde edilecek kazanç en az asgari ücretin 8-10 katı düzeyinde beklenmektedir. Kendi işini kuranların ortalama kazancı ise yaptıkları işe göre değişkenlik gösterebilecektir. Yabancı şirketlerde proje bazlı çalışan mühendislerin daha iyi kazanç sağladıkları gözlemlenmektedir.

MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME

Lisans eğitiminden sonra kişi isterse yüksek lisans, doktora yapabilir ve araştırma görevlisi olarak akademik kariyer yapabilirler.

İŞ HAYATINDA İLERLEME

Meslekte ilerleme kişinin kendini sürekli yenilemesine, bunun yanında çok iyi yabancı dil bilmesine (özellikle İngilizce ve Almanca) bağlıdır. Meslekte başarılı olanlar işletmelerde üst düzey yönetici de olabilirler.